ADA Bamboo
Báo cáo mới nhất của Messari về tình trạng Cardano Quý 2/2025 do Input Output Global (IOG) ủy quyền đã phác họa một mạng lưới đang ở ngã rẽ quan trọng. Mặc dù Quý 2 đã chứng kiến những bước tiến đáng kể trong việc ra quyết định phi tập trung và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, quý này cũng bị đánh dấu bởi sự suy giảm trong hoạt động on-chain và các chỉ số tài chính. Bài phân tích này đi sâu vào những phát hiện chính của báo cáo, khám phá ý nghĩa của chúng đối với quỹ đạo của Cardano và hệ sinh thái tiền điện tử rộng lớn.
Tiến Bộ ở Voltaire, Áp Lực về Hiệu Suất
Quý 2 năm 2025 của Cardano đã củng cố sự trưởng thành của nó bước vào kỷ nguyên Voltaire, một giai đoạn dành cho việc quản trị tự duy trì, nơi những người nắm giữ ADA có ảnh hưởng trực tiếp thông qua các cơ chế on-chain. Các điểm nổi bật bao gồm việc cộng đồng xác nhận một lộ trình nhiều năm, cuộc bầu cử Ủy ban Hiến pháp on-chain đầu tiên theo Đề xuất Thay đổi CIP-1694, và việc phê duyệt ngân sách 275,3 triệu ADA thông qua Intersect cho các sáng kiến hệ sinh thái. Những bước này báo hiệu một sự chuyển đổi mạnh mẽ hướng tới phi tập trung hóa thực sự, với các thực thể như Cardano Foundation và IOG đang dần lùi bước để cộng đồng dẫn dắt.
Tuy nhiên, báo cáo cũng tiết lộ những khó khăn trong việc sử dụng mạng lưới. Giao dịch trung bình hàng ngày giảm mạnh 29% so với quý trước xuống còn 22.600, trong khi địa chỉ hoạt động hàng ngày (DAA) giảm 36% xuống còn 31.200. Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong DeFi giảm 20% xuống còn 259,2 triệu đô la, đi ngược lại mức tăng 28% của toàn ngành. Giá ADA giảm 14% xuống còn 0,57 đô la, làm thu hẹp vốn hóa thị trường của nó 13% xuống còn 20,7 tỷ đô la và đẩy nó xuống vị trí thứ 10 trong số các loại tiền điện tử. Giữa những thách thức này, những đổi mới như Cardano Blueprint và việc tích hợp Bitcoin DeFi đưa ra một câu chuyện đối lập tích cực, định vị Cardano cho sự chấp nhận của các tổ chức và tiện ích xuyên chuỗi.
Hoạt Động Mạng Lưới
Cốt lõi của các chỉ số hoạt động của Cardano là sự chậm lại đáng lo ngại trong tương tác người dùng. Tỷ lệ giao dịch trên địa chỉ hoạt động giảm nhẹ 8%, gợi ý rằng hoạt động đang tập trung vào một nhóm người dùng cốt lõi ngày càng thu hẹp thay vì sự chấp nhận rộng rãi. Phí giao dịch tính theo USD giảm 45% xuống còn 724.600 đô la, với chi phí giao dịch trung bình là 0,25 đô la.
Staking, một nền tảng của mô hình bằng chứng cổ phần (proof-of-stake) của Cardano, cho thấy sự kiên cường: tổng số ADA được stake tăng nhẹ 0,78% lên 21,9 tỷ, đẩy tỷ lệ staking lên 60,1%. Tuy nhiên, về mặt giá trị USD, nó giảm 12,8% xuống còn 12,5 tỷ đô la do sự yếu kém về giá của ADA. Lợi suất staking thực tế hàng năm giữ ổn định ở mức 0,6%, phù hợp với lạm phát khi dự trữ tiến gần đến mức giới hạn cung cấp 45 tỷ ADA.
Những số liệu này cho thấy áp lực thị trường bên ngoài, chẳng hạn như sự thống trị của Bitcoin và sự không chắc chắn về kinh tế vĩ mô cùng với các yếu tố nội bộ như điều chỉnh sau đợt hard-fork nâng cấp Plomin vào tháng 1 năm 2025. Đối với một giao thức được xây dựng trên nền tảng học thuật nghiêm ngặt, sự sụt giảm này đặt ra câu hỏi về các chiến lược giữ chân người dùng trong một môi trường Layer-1 đông đúc.
Hồ Sơ Tài Chính
Các chỉ số tài chính của ADA phản ánh sự khó khăn chung của mạng lưới. Nguồn cung lưu hành tăng trưởng khiêm tốn 0,4% nhưng số dư ngân quỹ được củng cố bởi 20% phí giao dịch, tăng 5% theo ADA lên 1,8 tỷ trong khi giảm 11% theo USD xuống còn 1 tỷ.
So với mức tăng vốn hóa thị trường 16% của lĩnh vực Layer-1 (trừ Bitcoin), sự sụt giảm 13% của Cardano nhấn mạnh sự ngắt kết nối về định giá. Các nhà đầu tư có thể đang định giá các rủi ro quản trị hoặc chờ đợi những tiến bộ rõ ràng về khả năng mở rộng nhưng báo cáo lưu ý rằng việc nắm giữ stablecoin là một điểm sáng: nguồn cung tăng 6% lên 32 triệu đô la, dẫn đầu bởi USDM (11 triệu đô la) và USDA (9,9 triệu đô la), báo hiệu một sự tìm kiếm sự ổn định giữa sự biến động.
Phát Triển và Hệ Sinh Thái
Nghiên cứu và Phát triển (R&D) của Cardano vẫn là một điểm sáng, với việc IOG công bố các công cụ để kết nối các hệ sinh thái và tăng cường hiệu quả. Một điểm nổi bật là bản demo giao thức Bitcoin DeFi tại Bitcoin 2025 vào tháng 5, tận dụng BitVMX và trình biên dịch UPLC-to-RISC-V để cho phép các hợp đồng thông minh trên Bitcoin bằng cách sử dụng các ngôn ngữ quen thuộc như Haskell hoặc TypeScript. Điều này có thể mở khóa thanh khoản lớn của Bitcoin cho các nguyên tắc cơ bản của DeFi trên Cardano, một yếu tố thay đổi cuộc chơi cho khả năng tương tác.
Các cột mốc khác bao gồm cơ sở dữ liệu lai UTxO-HD trong node Cardano v.10.4.1 giúp giảm đáng kể nhu cầu bộ nhớ cho các nhà điều hành và tăng cường phi tập trung hóa, ngoài ra bài báo đồng thuận Leios, được chấp nhận tại Crypto 2025, hứa hẹn thông lượng đa khối cho khối lượng công việc cấp doanh nghiệp và Ouroboros Genesis, cho phép đồng bộ hóa khởi nguồn không cần tin cậy để củng cố bảo mật. Bản phát hành Cardano Blueprint vào tháng 6 như nền tảng kinh diển dành cho nhà phát triển tổng hợp các thông số kỹ thuật về đồng thuận.
Các chỉ số hệ sinh thái trái chiều. Mức giảm 20% của TVL DeFi xuống còn 259,2 triệu đô la phản ánh sự củng cố (điểm đa dạng giảm xuống 8), với Minswap giữ ổn định ở mức 68,7 triệu đô la mặc dù giảm 12%. Khối lượng DEX giảm mạnh 38% xuống còn 3,6 triệu đô la hàng ngày, nhưng các giao thức mới nổi như Liqwid (với doanh thu H1 2025 tăng vọt lên 2,1 triệu đô la) và Strike Finance (TVL perpetuals ở mức 5,2 triệu đô la) cho thấy những mảng sống động. NFTs đi ngược lại xu hướng một chút mặc dù khối lượng giảm 11% xuống còn 39.700 ADA và việc ra mắt tính năng cho vay NFT của jpg.store bổ sung tiện ích.
Stablecoin và các dApp như công cụ bỏ phiếu AI của SyncAI, trò chơi của Goldmine Arcade, và kế hoạch stablecoin riêng tư của Open Djed cho thấy sự tăng trưởng theo ngách nhưng nhìn chung hoạt động kém của hệ sinh thái so với các đối thủ cạnh tranh như Solana hoặc Ethereum nhấn mạnh sự cần thiết phải thu hút người dùng nhanh hơn.
Quản Trị và Cộng Đồng
Những thành tựu quản trị của Quý 2 có thể mang tính chuyển đổi. NCL do cộng đồng bỏ phiếu là 350 triệu ADA đến tháng 12 năm 2025 đảm bảo sự thận trọng về tài chính, trong khi cuộc bầu cử Ủy ban Hiến pháp gồm bảy thành viên từ ngày 27 tháng 6 đến ngày 2 tháng 7 đánh dấu một lần đầu tiên mang tính lịch sử: lựa chọn hoàn toàn on-chain, do cộng đồng lãnh đạo theo CIP-1694. Việc ủy ban lâm thời bàn giao vào tháng 9 năm 2025 sẽ kiểm tra tính hiệu quả của mô hình này.
Ngân sách được Intersect phê duyệt 15 triệu ADA cho Builders DAO mới và 60 triệu cho các vòng Project Catalyst đã thúc đẩy đổi mới cấp cơ sở. Khi Cardano Foundation, IOG, Intersect và EMURGO giảm dần quyền kiểm soát trực tiếp, sự thay đổi này trao quyền cho những người nắm giữ ADA nhưng cũng giới thiệu rủi ro phối hợp trong một hệ thống còn non trẻ.
Đối Tác và Tích Hợp
Các liên minh chiến lược đã khuếch đại phạm vi tiếp cận của Cardano. Ứng dụng Veridian của Cardano Foundation cho danh tính phi tập trung (sử dụng tiêu chuẩn KERI/ACDC) và phần mềm trung gian Reeve cho tích hợp ERP-on-chain nhắm vào các vấn đề của doanh nghiệp, liên kết các hệ thống như Oracle với hồ sơ blockchain. Glacier drop của Midnight Network trên tám chuỗi (bao gồm Cardano và Bitcoin) và airdrop token NIGHT tiếp tục đưa Cardano vào các câu chuyện đa chuỗi.
Những động thái này, cùng với các thử nghiệm Bitcoin DeFi, định vị Cardano là một trung tâm khả năng tương tác, thu hút các tổ chức cảnh giác với các hệ sinh thái bị cô lập.
Triển Vọng Tương Lai
Quý 2 của Cardano đã đặt nền móng cho sự phục hồi. Việc kích hoạt Ủy ban Hiến pháp, triển khai Leios và dòng chảy nhà phát triển được thúc đẩy bởi Blueprint có thể thắp sáng sự tăng trưởng của DeFi và RWA (tài sản thế giới thực). Với stablecoin làm điểm tựa và việc tích hợp Bitcoin mở khóa thanh khoản, Cardano nhắm đến dòng vốn tổ chức.
Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào việc đảo ngược sự sụt giảm hoạt động thông qua tiếp thị, cải thiện trải nghiệm người dùng (UX) và các ưu đãi hệ sinh thái. Như Messari kết luận, “cách tiếp cận có phương pháp” của Cardano có thể mang lại lợi nhuận kép, nhưng trong thế giới crypto “chạy nước rút hoặc vấp ngã”, kiên nhẫn thôi là chưa đủ. Đối với những người nắm giữ và xây dựng, Quý 3 năm 2025 sẽ là một thử thách quan trọng.
Tóm lại, Quý 2 năm 2025 là chiến thắng của giai đoạn “xây dựng” của Cardano giữa một thất bại trong giai đoạn “sử dụng.
Nguồn tham khảo: Messari
